Het is iets waar we liever niet over nadenken: “Wat als ik me gisteren ziek heb moeten melden op mijn werk, wetende dat het voor langere duur is?”, “Wat als ik nooit meer hetzelfde werk zal kunnen doen?”. Naast wat dat betekent voor u in emotionele zin, wat houdt het financieel in? En in hoeverre is arbeidsongeschiktheid een reëel risico om rekening mee te houden?
11% van werkend Nederland is arbeidsongeschikt
Elk jaar opnieuw raken gemiddeld 27.000 mensen arbeidsongeschikt, door ziekte of een ongeval. Op dit moment ontvangen circa 820.000 mensen een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dat is ruim 11% van de beroepsbevolking in Nederland.
De kans dat het u overkomt tijdens uw werkzame leven is dus ruim 1 op 10. U moet heel wat oudejaarsloten kopen om diezelfde kans te evenaren. Als u in loondienst bent is er een vangnet; eerst betaalt uw werkgever uw salaris (gedeeltelijk) door, daarna de overheid. Dit vangnet wordt echter steeds dunner.
Kent u de gevolgen van arbeidsongeschiktheid voor uw eigen financiële situatie?
Werknemers en de WIA
Zoals gezegd is er een vangnet voor werknemers. Maar vergis u niet, het is geen zachte landing. Bij ziekte betaalt de werkgever twee jaar lang 70 procent van het inkomen door. Afhankelijk van de regelingen bij de werkgever is er in het eerste (of pas het tweede) jaar een aanvulling tot 100 procent. Een eerste forse inkomensterugval kan dus al beginnen vanaf de eerste dag dat u ziek bent. Bent u langer dan 2 jaar ziek, dan moet u een beroep doen op de wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). Een ingewikkelde regeling met grote financiële gevolgen. Belangrijk om te weten is dat de WIA bestaat uit twee regelingen:
1. Inkomensvoorziening Volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA).
Mensen die helemaal niet meer kunnen werken, krijgen een IVA-uitkering. Deze uitkering bedraagt 75 procent van het laatstverdiende loon. Let op: er is een maximum. Het bruto maximumdagloon bedraagt € 198,28. Op jaarbasis is dit € 51.751,08 bruto (maximumdagloon maal 261 dagen). Verdient u nu meer dan dit bedrag, dan is het verstandig om uit te zoeken of uw werkgever een overbrugging van het inkomensverlies heeft geregeld via een collectieve verzekering. Zo niet, dan kan het verstandig zijn om zelf aanvullende maatregelen te nemen. Bijvoorbeeld als u hoge woonlasten hebt.
2. Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) is er voor wie nog gedeeltelijk kan werken. Naast het loon van de werkgever krijgt u mogelijk een uitkering, maar alleen als u meer dan 35 procent arbeidsongeschikt bent. Deze categorie geldt voor de grootste groep arbeidsongeschikten, en de financiële gevolgen zijn enorm. Bij de bepaling van dit percentage wordt gekeken naar uw restverdiencapaciteit. Met andere woorden: wat kunt u nog wél en welk salaris zou u daarmee mogelijk kunnen verdienen. U kunt dus nog wel kranten bezorgen terwijl u voor uw ongeluk advocaat was? Dat kan van u gevraagd worden te doen. We illustreren de financiële gevolgen voor u in een rekenvoorbeeld.
Voorbeeld
Annemieke is arbeidsongeschikt geworden. Ze was vertegenwoordigster en verdiende voor haar ongeluk € 50.000,- per jaar.
Voor Annemieke worden de volgende functies geselecteerd door het UWV:
Inpakster € 16.000
Telefoniste € 20.000
Caissière € 21.000
De middelste van de 3 mogelijke functies wordt als uitgangspunt genomen voor de berekening van de mate van arbeidsongeschiktheid.
De mate van arbeidsongeschiktheid van Annemieke is dan: €50.000 (oude loon) – €20.000 (restverdiencapaciteit) = 30.000 / 50.000 = 60%.
Loongerelateerde uitkering
Annemieke zal dan gedurende maximaal 38 maanden een WGA-uitkering krijgen van 70% van haar oude loon -/- haar (werkelijke) restverdiencapaciteit. De werkelijke duur van de uitkering hangt af van het arbeidsverleden, net als bij de WW, en is maximaal 38 maanden. In haar geval:
70% van (€50.000 -/- €20.000) = €21.000,-.
Het uitgangspunt van de WGA is: hoe meer iemand werkt, hoe hoger het inkomen wordt. Het totale inkomen van Annemieke zal dus hoger zijn naarmate ze meer zelf kan blijven verdienen.
Afhankelijk van hoe goed Annemieke er in slaagt haar restverdiencapaciteit te benutten ontvangt ze nog na afloop van haar loongerelateerde uitkering nog een aanvulling. Als ze nog minimaal 50% van haar restverdiencapaciteit benut (dus nog een inkomen heeft van minimaal €10.000 euro), ontvangt ze een loonaanvullingsuitkering ter hoogte van 70% van haar oude loon -/- 100% van haar restverdiencapaciteit.
Vervolguitkering
Stel dat het Annemieke helemaal niet meer lukt om te werken. Dan heeft Annemieke, als deze loongerelateerde uitkering afloopt, nog recht op een vervolguitkering. De vervolguitkering is gebaseerd op een percentage van het minimumloon.
In het voorbeeld van Annemieke ontvangt ze een vervolguitkering van 42% van het minimumloon (€17.900). Dat is €7.518,- per jaar. Slechts 15% van haar vroegere salaris als vertegenwoordigster!
Aanvullende verzekering
Binnen de WIA zijn diverse regels en voorwaarden beschreven. Het komt erop neer dat je bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid in eerste instantie kunt rekenen op een uitkering van jaarlijks maximaal €36.225,76 en bij volledige arbeidsongeschiktheid op maximaal €38.813,31.
Betekent dit voor u een ernstige terugval in inkomen, dan kunt u een zogeheten WGA- of WIA-hiaatverzekering overwegen. Een andere mogelijkheid is het wellicht om aan te sluiten bij een collectieve verzekering van uw werkgever. Vraag altijd advies bij het afsluiten van een polis die past bij uw specifieke situatie. Sommige individuele verzekeringen keren alleen uit bij volledige arbeidsongeschiktheid. Bekijk ook de gevolgen van arbeidsongeschiktheid voor uw pensioenopbouw. Meestal loopt de pensioenopbouw door op basis van het salaris bij de aanvang van de arbeidsongeschiktheid.
Wilt u weten wat de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid zijn voor uw specifieke situatie en hoe dit op te lossen? Neem dan contact met ons op.
Heeft u vragen? Wij helpen u graag verder!
U kunt bij mij terecht voor advies over echtscheiding, (zakelijk) pensioen en vermogensopbouw, hypotheken, fiscale zaken, geldzaken, en voor financiële planning.